آزمایش اندازه‌گیری Colprotectin مدفوع
بیماري التهابی روده (IBD bowel Inflammatory ;disease) یک بیماري ناشی از عملکرد نامناسب سیستم ایمنی در برابر باکتريهاي روده است و عمدتاً در سنین جوانی (بین 15 تا 30 سالگی) ایجاد شده و به دو صورت بیماري کرون و کولیت اولسرو تقسیم‌بندي میشود. تظاهرات بالینی ویژه‌اي براي IBD وجود ندارد و هیچ علائم r قابل تشخیص نیز براي آن مطرح نمیباشد .
در بیماران مبتلا به درد شکمی و اسهال مزمن یا عودکننده، شک به IBD مطرح میگردد و براي تشخیص آن از کولونوسکوپی و بیوپسی استفاده میگردد. باوجوداین، انتخاب بیماران براي اندوسکوپی فقط بر اساس علائم بالینی قابل اعتماد نیست و بسیاري از بیماران مشکوك به IBD یافته‌هاي اندوسکوپی منفی دارند . بنابراین، نیاز به یک روش آسان، غیرتهاجمی و ارزان براي ارزیابی بیماران و تشخیص افتراقی بیماري از بیماريهاي غیرالتهابی همانند سندرم روده تحریکپذیر( Irritable bowel syndrome; IBS ) احساس میشود.
طی دهه اخیر، چندین محصول لوکوسیتی که در مدفوع ترشح میشوند به عنوان مارکرهایی از التهاب روده مطرح شده‌اند. از میان این پروتئین‌ها، کالپروتکتین(Calprotectin) و لاکتوفرین به عنوان بهترین پارامترها معرفی شده‌اند. این پروتئین عمدتاً در مونوسیتها و نوتروفیلها وجود دارد و به میزان کم در سلولهاي اندوتلیال و اپیدرمال نیز بیان میشود . به دنبال فعال شدن نوتروفیلها یا اتصال مونوسیتها به اندوتلیال، کالپروتکتین آزاد میشود و میزان آن در سرم یا مایعات بدن یک شاخص مهم التهاب است . غلظت‌هاي افزایش یافته Calprotectin را میتوان در پلاسما، مایع مغزي-نخاعی، مایع سینوویوم، ادرار و یا مدفوع در شرایط التهابی و یا بدخیمی اندازه‌گیري کرد. افزایش سطح Calprotectin مدفوع در IBD میتواند با افزایش بازسازي لوکوسیتها در جدار روده و افزایش مهاجرت نوتروفیلها به لومن روده توجیه گردد. بنابراین میزان Calprotectin مدفوع با مهاجرت نوتروفیلها به جدار روده در شرایط التهابی حاد متناسب است .
مطالعات نشان داده‌اند که Calprotectin میتواند IBD را از بیماريهاي غیر IBD مانند IBS افتراق دهد . همچنین همبستگی میان میزان Calprotectin مدفوع با شدت التهاب مخاطی و اندکس اندوسکوپیک شدت بیماري کرون نشان داده شده است. درحالیکه اندکس اندوسکوپیک شدت بیماري کرون روشی طاقت‌فرسا و زمانبر است. ارزیابی بیماران و درجه‌بندي خطر در آنها با استفاده از یک تست ارزان و غیرتهاجمی بسیار مطلوب است. یک مار کر ایده‌آل باید حساس باشد و بنابراین به صورت قابل اعتمادي التهاب روده را تشخیص دهد و نیز به میزان کافی اختصاصیت داشته باشد که از بررسیهاي اضافه غیرضروري پرهیز شود. در حال حاضر، حساس‌ترین و اختصاصی‌ترین روش براي تشخیص این بیماري، کولونوسکوپی و بیوپسی است که روش تهاجمی، وقت‌گیر و پرهزینه بوده و در بسیاري از بیماران ناراحت‌کننده است. بنابراین نیاز براي یک متد آسان، غیرتهاجمی و ارزان براي ارزیابی بیماران و تشخیص افتراقی بیماري از بیماريهاي غیرالتهابی احساس میشود.
