آلکالین فسفاتاز | تست ALP | ALK
آلکالین فسفاتاز (ALP) چیست؟
آلکالین فسفاتاز (ALP) آنزیمی در خون است که به تجزیه پروتئین ها کمک می کند. آزمایش ALP میزان ALP در جریان خون را اندازه می گیرد. سطوح غیرمعمول ALP ممکن است نشانه مشکلات کبدی، اختلالات استخوانی، برخی از انواع سرطان و سایر شرایط سلامتی باشد.
سطح کمی غیر طبیعی ALP می تواند به طور طبیعی و بدون هیچ گونه بیماری زمینه ای رخ دهد. با این حال، سطوح غیر طبیعی همچنین می تواند نشان دهنده یک وضعیت پزشکی شدید باشد، که معمولاً مربوط به کبد، استخوان ها یا کلیه ها است.
این مقاله به بررسی جزئیات بیشتر تست ALP می پردازد، از جمله اینکه شامل چه مواردی می شود، چگونه برای آن آماده شویم و نتایج ممکن است چه معنایی داشته باشند.
تست ALP چیست؟
تست ALP یک آزمایش خون است. این تست مقدار ALP در خون را اندازه گیری می کند و سطوح غیر طبیعی می تواند نشان دهنده یک بیماری زمینه ای باشد.
پزشکان اغلب تست ALP را برای افرادی با علائمی که به یک بیماری کبدی اشاره دارد، درخواست می کنند.
علائم مشکل کبدی می تواند شامل موارد زیر باشد:
- حالت تهوع
- استفراغ
- یرقان که زردی پوست و چشم است
- خستگی
- ضعف
- تورم یا درد شکم
- ادرار تیره یا مدفوع روشن
- خارش مکرر
- کاهش وزن غیر قابل توضیح
همچنین اگر فردی علائم اختلال استخوانی را داشته باشد، ممکن است پزشک تست ALP را تجویز کند، مانند:
- درد استخوان
- درد مفاصل
- استخوان های بزرگ شده
- استخوان های غیرعادی شکل
- افزایش دفعات شکستگی استخوان
تست ALP می تواند بخشی از غربالگری باشد. به عنوان مثال، ممکن است یکی از بسیاری از تست های در پانل کبدی باشد. پزشک همچنین میتواند از تستهای ALP برای نظارت بر پیشرفت وضعیت فرد استفاده کند.
علاوه بر تست ALP، پزشک ممکن است تست ایزوآنزیم ALP را نیز تجویز کند. این روش انواع خاصی از ALP را اندازهگیری میکند و نتایج به پزشک کمک میکند تا قسمتی از بدن را که بیماری زمینهای تحت تأثیر قرار میدهد مشخص کند.
ALP چیست؟
ALP آنزیمی است که در بسیاری از قسمت های بدن وجود دارد. فراوان ترین منبع قابل اعتماد در استخوان ها، کبد، کلیه ها و روده ها است.
محققان هنوز طیف کاملی از عملکردهای ALP را نمی دانند، اما به نظر می رسد که در بسیاری از فرآیندها نقش دارد، مانند:
- انتقال مواد مغذی و سایر آنزیم ها در کبد
- کمک به تشکیل و رشد استخوان ها
- انتقال اسیدهای چرب، فسفات ها و کلسیم در روده ها
- هضم چربی در روده
- تنظیم رشد سلولی، مرگ و مهاجرت در طول رشد جنین
سطح نرمال ALP چیست؟
سطح ALP بر حسب واحد بین المللی در لیتر (IU/l) اندازه گیری می شود. محدوده مرجع برای سطوح نرمال ALP می تواند از آزمایشگاهی به آزمایشگاه دیگر متفاوت باشد، اما محدوده معمول سطوح نرمال این است: 44-147 IU/l. آزمایشگاه های دیگر ممکن است محدوده نرمال را 30-120 IU/l در نظر بگیرند.
- افراد مسن: U/L 30-120 یا microkat/L5-2 (واحد SI)
- کودکان/جوانان:
- < 2 ساله: U/L 85-235
- 2-8 ساله: U/L 65-210
- 9-15 ساله: U/L 60-300
- 16-21 ساله: U/L 30-200
چه چیزی باعث سطوح غیر طبیعی در تست ALP می شود؟
اکثر افراد با سطوح غیرطبیعی ALP دارای سطوح بالا و نه پایین هستند.
- علل سطوح بالای ALP
ALP بیشترین ترین فراوانی را در استخوان ها و کبد دارد و سطح بالای ALP عموماً نشانه ای از بیماری کبد یا استخوان است. انسداد کبد یا آسیب به آن باعث افزایش سطح ALP می شود. سطوح بالا همچنین می تواند ناشی از افزایش فعالیت سلول های استخوانی باشد.
سطوح بالای ALP ممکن است ناشی از:
- سیروز، که زخم کبد است
- هپاتیت
- مونونوکلئوز، یا مونو، که می تواند باعث تورم کبد شود
- انسداد در مجرای صفراوی
همانطور که تحقیقات اشاره می کنند، سطوح بالای ALP می تواند در افراد مبتلا به:
- یک عفونت باکتریایی
- استئومیلیت، عفونتی که باعث درد استخوان می شود
- آسیب مجرای صفراوی
- کاهش جریان صفرا
- پرکاری پاراتیروئید یا غدد تیروئید
- استئومالاسی که نرم شدن استخوان ها است
- بیماری پاژه، که میتواند باعث شود استخوانها به طور غیرعادی بزرگ، ضعیف یا مستعد شکستگی شوند
- متاپلازی میلوئید، که می تواند باعث شود مغز استخوان با بافت فیبری جایگزین شود و خون در اندام ها ساخته شود.
- نارسایی قلبی
- ایدز
- لنفوم هوچکین، سرطان سیستم لنفاوی
- سارکوم استخوانی، سرطان استخوان
- برخی سرطان های دیگر
- متاستاز استخوان، که شامل گسترش سلول های سرطانی به استخوان می شود
- سوء تغذیه همچنین می تواند منجر به سطوح بالای ALP شود.
شایان ذکر است که یک فرد ممکن است سطح ALP بالا داشته باشد اما مشکل سلامتی اساسی نداشته باشد. سطوح ALP ممکن است به طور طبیعی در موارد زیر بالاتر باشد:
- افراد باردار
- کودکان و نوجوانان در حال رشد
- بزرگسالان مسن تر
- افرادی که شکستگی های در حال بهبودی دارند
سطح ALP روده نیز ممکن است در افراد دارای گروه خونی O و B پس از خوردن یک وعده غذایی چرب افزایش یابد. علاوه بر این، برخی داروها می توانند باعث تغییر سطح ALP شوند.
- علل پایین بودن سطح ALP
دلایل مختلفی برای سطوح پایین ALP وجود دارد، از جمله:
- کمبود روی
- تیروئید کم کار یا کم کاری تیروئید
- کم خونی خطرناک، یک وضعیت خود ایمنی
- هیپوفسفاتازی، یک اختلال ژنتیکی نادر که بر استخوان ها و دندان ها تأثیر می گذارد
- بیماری ویلسون، یک بیماری نادر که باعث تجمع مس در داخل بافت های بدن می شود
علاوه بر این، برخی از داروها، مانند قرص های ضد بارداری، می توانند سطح ALP را کاهش دهند.
چگونه برای این تست ALP آماده شویم ؟
پزشک باید هر دستورالعملی را زودتر از موعد ارائه دهد. این ممکن است بسته به ویژگی های آزمایش و نیاز آزمایشگاه متفاوت باشد.
ممکن است فرد قبل از انجام تست ALP به مدت 6 تا 12 ساعت ناشتا باشد. این ممکن است برای افرادی که دارای گروه خونی O یا B هستند، که تا 12 ساعت بعد از یک وعده غذایی چرب سطح ALP بالایی دارند، صادق باشد.
پزشک ممکن است در مورد مکمل ها یا داروهای فعلی سؤال کند و دستورالعمل هایی را در مورد زمان مصرف آنها قبل از تست ALP ارائه دهد.
در طول نمونه گیری تست ALP چه اتفاقی می افتد؟
تست ALP نیاز به نمونه خون از ورید دارد. معمولاً نمونه گیر با تجربه یک بند را به دور بالای بازوی فرد میبندد تا رگهای آرنج داخلی را آشکار کند. پس از یافتن رگ مناسب، محل مورد نظر را با الکل پاک می کنند و یک سوزن کوچک وارد می کنند.
سپس یک لوله پلاستیکی را به انتهای سوزن متصل می کنند و مقداری خون می گیرند. هنگامی که خون کافی در لوله جمع آوری وجود دارد، نمونه گیر به آرامی سوزن را برمی دارد و ناحیه را با یک باند یا پانسمان کوچک می پوشاند. تست ALP معمولا کمتر از 5 دقیقه طول می کشد.
در حالی که تست به طور کلی بدون درد است، ممکن است یک سوزش خفیف از سوزن وجود داشته باشد. بعید است که یک فرد عوارض جانبی جدی از تست ALP داشته باشد، اگرچه ممکن است پس از آن مقداری حساسیت یا کبودی وجود داشته باشد.
نتایج در تست ALP چه معنی ای می دهد؟
سطوح غیر طبیعی ALP می تواند ناشی از شرایط مختلف پزشکی یا اتفاقات طبیعی بی ضرر باشد.
هنگامی که آنها نتایج را تفسیر می کنند، پزشک موارد زیر را در نظر می گیرد:
- سطوح ALP چقدر بالا یا پایین است
- سلامت کلی فرد
- هر گونه علائم اضافی
- نتایج آزمایشات اضافی
اگر علائم مرتبط به پزشک در تشخیص کمک نکند، ممکن است تست های بیشتری را انجام دهد. این ممکن است شامل تست هایی برای تعیین نوع آنزیم ALP باشد. هر قسمت از بدن که در آن ALP وجود دارد یک نوع متمایز از آنزیم ALP می سازد.
آزمایشهای بیشتر ممکن است شامل این آزمایشهای کبدی نیز باشد:
- آزمایش بیلی روبین
- آزمایش آسپارتات آمینوترانسفراز یا AST
- آزمایش آلانین آمینوترانسفراز یا ALT
اگر فردی سطح ALP بالایی داشته باشد، اما نتایج سایر آزمایشات کبدی طبیعی باشد، علت اصلی ممکن است استخوانها را به جای کبد درگیر کند. در این مورد، پزشک ممکن است آزمایش های تصویربرداری برای بررسی استخوان ها را درخواست کند.
درمان
درمان سطوح غیر طبیعی ALP به علت آن بستگی دارد. اگر این علت حاملگی یا رشد استخوان باشد، هیچ درمانی لازم نیست.
اگر سوءتغذیه عامل این بیماری باشد، ممکن است فرد به مکمل ها نیاز داشته باشد و باید یک رژیم غذایی سالم و سرشار از موارد زیر داشته باشد:
- میوه ها
- سبزیجات
- غلات کامل
- منابع بدون چربی پروتئین، مانند مرغ یا ماهی
- لوبیا
- لبنیات کم چرب
- آجیل
- دانه
اگر عفونت مسئول سطوح غیر طبیعی ALP باشد، ممکن است پزشک آنتی بیوتیک یا سایر داروهای ضد میکروبی تجویز کند. بسیار مهم است که اینها را دقیقاً همانطور که دستور داده شده است اعمال شود.
افرادی که دارای انسداد قابل توجه کبد، کیسه صفرا یا استخوان هستند ممکن است به جراحی، لیزر درمانی یا دارو برای از بین بردن انسداد نیاز داشته باشند.
قبل از ایجاد یک برنامه درمانی برای شرایط مزمن که باعث ناهنجاری های استخوانی یا مشکلات تراکم می شوند، پزشک ممکن است عکسبرداری با اشعه ایکس، اسکن تراکم استخوان یا اسکن استخوان هسته ای را تجویز کند.
افراد مبتلا به سرطان ممکن است به ترکیبی از جراحی، شیمی درمانی و پرتودرمانی نیاز داشته باشند.
بطور خلاصه
ALP آنزیمی است که در قسمت های مختلف بدن وجود دارد. سطوح غیر طبیعی ALP می تواند نشان دهنده یک مشکل اساسی سلامتی باشد. با این حال، دلایل بی ضرری نیز برای سطوح غیر طبیعی، مانند بارداری یا رشد استخوان در کودکان و نوجوانان وجود دارد.
ALP بیشتر در کبد و استخوان ها وجود دارد و سطوح بالای ALP ممکن است ناشی از یک مشکل سلامتی در این نواحی باشد. اگر فردی علائم مشکلات استخوانی یا کبدی یا به عنوان بخشی از غربالگری منظم داشته باشد، ممکن است پزشک تست ALP را تجویز کند.
تست های ALP سریع هستند و معمولاً عوارض جانبی ندارند. هنگامی که فرد نتایج را دریافت کرد، می تواند در مورد نیاز به درمان یا آزمایش بیشتر با پزشک خود صحبت کند.