فاصله بین سونو و آزمایش غربالگری اول
آزمايش غربالگری مادران باردار در آزمایشگاه غربالگری بیمارستان رسالت تهران به منظور شناسایی اختلالات و بیماریهای مادرزادی جنین در اوایل دوران بارداری انجام میشود. این آزمایش معمولاً در هفتههای 11 تا 14 بارداری انجام میگیرد و شامل اندازهگیری سطح هورمونها و پروتئینها در خون مادر و همچنین انجام سونوگرافی برای ارزیابی ضخامت پوست گردن جنین (Nuchal Translucency) است.
در دوران بارداری، برای ارزیابی سلامت مادر و جنین، پزشکان از ابزارها و آزمایشهای مختلفی استفاده میکنند. دو آزمایش رایج در این دوران، سونوگرافی و آزمایش غربالگری اول هستند که هرکدام به نوبه خود نقش مهمی در تشخیص مشکلات جنین و پیشگیری از عوارض احتمالی دارند. سونوگرافی و آزمایش غربالگری اول در کنار هم به پزشکان کمک میکنند تا سلامت جنین را بررسی کنند، اما این دو آزمایش معمولاً در زمانهای مختلف انجام میشوند. در این مقاله، به بررسی فاصله بین سونوگرافی و آزمایش غربالگری اول و اهمیت این فاصله خواهیم پرداخت.
سونوگرافی اول دوران بارداری
سونوگرافی در دوران بارداری بهمنظور بررسی سلامت جنین و ارزیابی وضعیت آن انجام میشود. این آزمایش معمولاً در اوایل دوران بارداری و بهویژه در سه ماهه اول انجام میشود. سونوگرافی اول معمولاً در هفتههای ۶ تا ۹ بارداری انجام میشود تا پزشک بتواند از وضعیت جنین آگاهی پیدا کند. هدف اصلی این سونوگرافی، تأیید بارداری و بررسی وضعیت تخمک بارور شده است. در این مرحله، پزشک بررسی میکند که آیا جنین در رحم قرار دارد یا نه (که در برخی موارد حاملگی خارج از رحم ممکن است رخ دهد).
سونوگرافی همچنین برای بررسی تعداد جنینها (در صورتی که بارداری دوقلو یا چندقلویی باشد) و همچنین ضربان قلب جنین انجام میشود. در برخی موارد، سونوگرافی اولیه میتواند به پزشک کمک کند تا تاریخ دقیق بارداری را تعیین کند، بهویژه اگر تاریخ آخرین قاعدگی دقیق نباشد.
آزمایش غربالگری اول
آزمایش غربالگری اول یک آزمایش خون و سونوگرافی است که معمولاً در هفتههای ۱۱ تا ۱۴ بارداری انجام میشود. هدف این آزمایش بررسی خطرات احتمالی برای برخی از اختلالات ژنتیکی مانند سندروم داون (تریزومی ۲۱)، تریزومی ۱۸ و مشکلات قلبی مادرزادی است. آزمایش غربالگری اول از دو بخش تشکیل شده است.
آزمایش خون: در این آزمایش، سطح هورمونها و پروتئینهای مختلف خون مادر اندازهگیری میشود تا بهطور غیرمستقیم احتمال وجود اختلالات کروموزومی را ارزیابی کند.
سونوگرافی غربالگری: در این مرحله، ضخامت پشت گردن جنین (NT) اندازهگیری میشود که یکی از شاخصهای مهم برای تشخیص اختلالات ژنتیکی مانند سندروم داون است. این سونوگرافی معمولاً با استفاده از دستگاه سونوگرافی مخصوص انجام میشود.
هدف اصلی غربالگری اول این است که شانس ابتلا به بیماریهای ژنتیکی را برای جنین بررسی کند. این آزمایش در مقایسه با تستهای تشخیصی دقیقتر مانند آمینوسنتز یا CVS (نمونهبرداری از ویلاهای کوریونی) هزینه کمتری دارد و بهعنوان یک آزمایش اولیه برای ارزیابی خطرات استفاده میشود.
فاصله زمانی بین سونوگرافی اول و آزمایش غربالگری اول
سوالی که بسیاری از مادران و پزشکان ممکن است مطرح کنند این است که آیا زمانبندی دقیق بین سونوگرافی و آزمایش غربالگری اول مهم است؟ در پاسخ باید گفت که فاصله زمانی بین این دو آزمایش میتواند تأثیرگذار باشد، اما این تأثیر بستگی به نوع آزمایش و هدف آن دارد.
معمولاً سونوگرافی اولیه و آزمایش غربالگری اول بهطور جداگانه انجام میشوند، اما در بعضی موارد پزشک ممکن است این دو را در یک زمان هماهنگ کند. اگرچه این دو آزمایش معمولاً در دو زمان مختلف انجام میشوند، ولی هدف آنها مکمل یکدیگر است. فاصله بین این دو آزمایش بهطور معمول بین ۲ تا ۴ هفته است
.
دلایل اهمیت فاصله زمانی بین سونوگرافی و آزمایش غربالگری اول
دقت نتایج سونوگرافی: سونوگرافی اولیه که معمولاً در اوایل بارداری انجام میشود به پزشک این امکان را میدهد که وضعیت جنین را بررسی کرده و تاریخ دقیق بارداری را تعیین کند. در صورتی که این سونوگرافی در زمان مناسب خود انجام نشود، ممکن است اندازهگیریهای بعدی مانند اندازهگیری ضخامت پشت گردن جنین در غربالگری اول دچار خطا شوند.
دقت نتایج آزمایش غربالگری اول: برای دستیابی به نتایج دقیقتر در آزمایش غربالگری اول، باید زمان دقیق انجام آن رعایت شود. این آزمایش معمولاً در هفتههای ۱۱ تا ۱۴ بارداری انجام میشود، چراکه در این بازه زمانی، جنین به اندازه کافی بزرگ است که ضخامت گردن آن بهطور دقیق اندازهگیری شود و در عین حال هنوز قبل از هفتههای ۱۵ تا ۲۰ بارداری است که برخی از شرایط ژنتیکی میتوانند خود را نشان دهند.
بررسی وضعیت جنین: با انجام سونوگرافی در اوایل بارداری، پزشک قادر خواهد بود وضعیت جنین را بهطور دقیق بررسی کند و در صورت لزوم، بهطور فوری اقداماتی انجام دهد. این ارزیابی پیش از غربالگری اول میتواند به پزشک کمک کند تا اقدامات درمانی لازم را انجام دهد.
چرا فاصله زمانی بین این دو آزمایش مهم است؟
دقت در اندازهگیریها: همانطور که اشاره شد، سونوگرافی اولیه برای بررسی دقیق وضعیت جنین و تأیید تاریخ بارداری بسیار اهمیت دارد. تأخیر یا انجام زودهنگام سونوگرافی ممکن است باعث نادرستی در تاریخگذاری بارداری و نتایج آزمایش غربالگری شود.
بهترین زمان برای آزمایش غربالگری: آزمایش غربالگری اول باید در زمان مناسبی انجام شود تا امکان تشخیص اختلالات ژنتیکی به بهترین شکل ممکن وجود داشته باشد. اگر این آزمایش خیلی زود یا خیلی دیر انجام شود، نتایج آن ممکن است دقیق نباشد.
فاصله زمانی بین سونوگرافی اول و آزمایش غربالگری اول از اهمیت بالایی برخوردار است. هر دو آزمایش بهصورت جداگانه نقش مهمی در ارزیابی سلامت جنین و مادر دارند و انجام بهموقع آنها میتواند به تشخیص زودهنگام مشکلات ژنتیکی و بهداشتی کمک کند. با این حال، زمانبندی دقیق و هماهنگ بین این دو آزمایش، برای دستیابی به نتایج دقیقتر و بهتر، ضروری است. به همین دلیل توصیه میشود که مادران باردار با مشورت پزشک خود، زمانبندی مناسب برای انجام این آزمایشها را انتخاب کنند.
هدف اصلی از این آزمایش، شناسایی خطرات احتمالی بروز اختلالات کروموزومی نظیر سندرم داون (ترایزومی 21) و سندرمهای دیگر است. همچنین این آزمایش میتواند به تشخیص نقصهای جنینی و مشکلات قلبی یا مشکلات دیگر در مراحل اولیه بارداری کمک کند.
آزمایش غربالگری اول بهطور کلی یک آزمایش غیرتهاجمی است که نتایج آن بهعنوان یک شاخص خطر برای بروز مشکلات جدی در جنین در نظر گرفته میشود. اگر نتایج آزمایش نشاندهنده افزایش ریسک برای اختلالات باشد، پزشک ممکن است آزمایشهای تکمیلی مانند CVS (نمونهبرداری از پرزهای کوریونی) یا آمنیوسنتز را پیشنهاد دهد.
آزمایشگاه بیمارستان رسالت تهران بهترین آزمایشگاه غربالگری با استفاده از تجهیزات پیشرفته و تیم متخصص، این آزمایش را بهطور دقیق و با استانداردهای بینالمللی انجام میدهد تا بهترین نتیجه برای مادر و جنین حاصل شود.
