آزمایش سرطان مثانه

عنوان یک ریسک برای سرطان مثانه مطرح است. حدود ۸۰% سرطان مثانه بصورت تومورهای سطحی دیده می شوند و از این میان سرطان سلولهای پوششی مثانه بیشتر از سایر سرطانها شایع و بیشترین موارد عود مجدد و گسترش تومور در آن دیده می شود.

بازگشت این سرطان طی پنج سال بعد از درمان ۷۰% می باشد و درمان و مراقبت این بیماری نیازمند پیگیری بلند مدت خواهد بود.
امروزه تشخیص و شناسایی تومور مثانه نیازمند سیتوسکوپی و سایر آزمایشات سیتولوژیک است .

موثرترین روش سیتوسکوپی و بیوپسی مخاط مثانه برای تشخیص TCC می باشد ولی این روش تهاجمی و دارای حساسیت پائین در تشخیص تومورهای مراحل اولیه است. روشهای سیتولوژیک دارای ویژگی بالا برای درجات بالای TCC بوده ولی دارای حساسیت پائینتری در تومورها و دیسپلازیهای های مراحل اولیه خواهد بود( ۱۱ تا ۱۷%). به هر حال دیسپلازی های درجه بالا به راحتی قابل تشخیص است. متاسفانه روشهای سیتولوژیک به تنهایی یا همراه سایر روشها برای تشخیص زودهنگام تومور و حتی عود بیماری چندان کارامد نیستند. روشهای غیر تهاجمی که برای شناسایی آنتی ژنهای دفعی تومور در ادرار بکار می روند بسیار مورد توجه کلینسین ها می باشد. پروتئین ماتریکس هسته ای یا NMP نقش موثری در عملکرد هسته سلول و همانندسازی DNA دارد. افزایش قابل توجه در میزان NMP در تغیرات نئوپلاسمی و پیشرفت آن در سرطان پستان، کولون و مثانه نشان داده شده است. پروتئین های محلول مانند NMP آزاد شده در ادرار را می توان توسط آنتی بادی های علیه اپی توپهای خاص این پروتئین (NMP-22) شناسایی کرد.

آزمایش سرطان مثانه

ویژگی این روش برای TCC مرحله یک ۵۲% در مقایسه با ۱۷% در روشهای سیتولوژیک می باشد که نتیجتا روش دقیقتری برای شناسایی سرطان مثانه در اوایل بیماری خواهد بود. در مراحل پیشرفته سرطان مثانه نتایج بسیار عالی برای تشخیص این نئوپلازی در مقایسه با روشهای تهاجمی بدست داده است. ریسک بازگشت بیماری بعد از درمان را هم می توان با استفاده از NMP-22 تعین کرد. افرادی که بعد از درمان NMP-22 منفی دارند ریسک پائین برای بازگشت بیماری دارند و در نتیجه لزوم استفاده از روشهای تهجمی برای پیگیری بازگشت بیماری کمتر خواهد بود .
بطور کلی NMP-22 می تواند در مراحل ابتدایی سرطان مثانه، آن را تشخیص داده و می تواند کمک شایانی برای مدیریت درمان هرچه موفقتر این نئوپلاسم بکند.

اندیکاسیونهای تست: مانیتورینگ بعد از جراحی برای افرادی که سرطان مثانه تشخیص داده شده اند.

مزایای این تست: غیر تهاجمی حساسیت بالا در سرطانهای مراحل ابتدایی قابلیت انجام بعد از ۵ روز از جراحی یا سیتوسکوپی محدودیت ها: موارد مثبت کاذب در موارد عفونت های و کیستهای بافت بینابینی مجاری ادراری بعد از تمرینات سخت ورزشی و بدنی میزان NMP -22 افزایش نشان می دهد کاتتر گذاری می تواند باعث افزایش NMP-22 شود.

شایع‌ترین علامت سرطان مثانه وجود خون در ادرار است که معمولاً بدون درد می‌باشد. در صورت مشاهده خون در ادرار هرچند بصورت مقطعی، باید به پزشک مراجعه کرد تا علت آن مورد بررسی قرار گیرد. این حالت در افراد مسن شایع‌تر است. متوسط سن تشخیص آن 68 سالگی می‌باشد. میزان شیوع سرطان مثانه در مردان چهار برابر بیشتر از زنان است که می‌تواند به علت سابقه سیگار کشیدن و یا اشتغال در کارخانجات تولیدی باشد.
مثانه اندامی بادکنک‌ مانند و توخالی است که در لگن قرار دارد. وقتی کلیه‌ها مواد زائد را از خون خارج می‌کنند، این مواد زائد با آب مخلوط می‌شوند تا ادرار را تشکیل دهند. ادرار از طریق دو لوله به نام حالب یا میزنای به درون مثانه منتقل می‌شود. هنگامی که مثانه پر شد، ادرار از طریق لوله‌ای به نام میزراه به بیرون از بدن منتقل می‌شود.

علائم
وجود خون در ادرار شایع‌ترین علامت سرطان مثانه است. نام طبی این وضعیت "هماچوری" است که معمولاً بدون درد می‌باشد. ممکن است ادرار همراه با رگه‌هایی از خون باشد و یا به علت وجود خون، به رنگ قهوه‌ای درآید. وجود خون در ادرار، اغلب نادیده گرفته می‌شود و ممکن است گذرا باشد.

علائمی از سرطان مثانه که کمتر مشاهده می‌شوند، عبارتند از:
•احساس نیاز به دفع ادرار به طور مکرر
•نیاز ناگهانی به دفع ادرار
•احساس سوزش هنگام دفع ادرار

در صورت پیشروی سرطان مثانه و در ابتدای گسترش آن، علائم می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
•درد در ناحیه لگن
•درد استخوان
•کاهش وزن بی‌دلیل
•تورم پاها

خطر افزایش‌یافته
سرطان با تغییر (جهش) در ساختارDNA درون سلول‌ها آغاز می‌شود که می‌تواند در چگونگی رشد آنها مؤثر باشد، این بدان معنی است که رشد سلول‌ها و تکثیر آنها غیرقابل کنترل می‌شود و تولید یک توده بافتی به نام "تومور" را می‌کند. در اغلب موارد علت بروز تغییرات سلولی که منجر به سرطان مثانه می‌شود مشخص نیست. اما عوامل متعددی شناخته شده‌اند که می‌توانند به طور مشخص، خطر توسعه‌ی سرطان را افزایش دهند.
سیگار کشیدن
تماس با مواد شیمیایی
سایر عوامل خطر

سایر عوامل شناخته شده در افزایش خطر ابتلاء به سرطان مثانه عبارتند از:
•پرتودرمانی برای معالجه سرطان‌های قبلی نزدیک به مثانه مانند سرطان شکم
•سابقه درمان با داروهای شیمیایی خاص مانند سیکلوفسفامید و سیسپلاتین
•وجود لوله‌ای در مثانه (کاتتر درونی) به مدت طولانی به دلیل آسیب عصبی که منجر به فلج شده است.
•عفونت طولانی مدت یا مکرر دستگاه ادراری
•عفونت درمان نشده شیستوزومیازیس، که توسط یک انگل موجود در آب تازه ایجاد می‌شود و در انگلستان بسیار نادر است.

انواع سرطان مثانه
هنگام تشخیص، سرطان مثانه را می‌توان بر حسب میزان گسترش طبقه‌بندی نمود.
اگر سلول‌های سرطانی در پوشش مثانه باقی مانده باشند، پزشکان آن را "سطحی" یا "سرطان مثانه غیرتهاجمی به عضلات" اطلاق می‌کنند. این نوع، شایع‌ترین نوع سرطان مثانه است و 70 درصد موارد را شامل می‌شود. غالب مبتلایان به این نوع سرطان، مرگ و میر ندارند.
هنگامی که سلول‌های سرطانی از لایه پوششی مثانه به عضلات اطراف آن گسترش می‌یابند، به آن "سرطان مثانه تهاجمی به عضلات" اطلاق می‌گردد. این نوع، کمتر شایع است. اما شانس بیشتری برای سرایت به سایر اندام‌های بدن دارد و می‌تواند کشنده باشد.

تشخیص سرطان مثانه
اگر در شخصی نشانه‌های سرطان مثانه مانند وجود خون در ادرار دیده شد باید توسط پزشک معاینه شود. پزشک ممکن است درباره نشانه‌های بیماری، سابقه خانوادگی و اینکه آیا وی در معرض عوامل احتمالی ایجاد کننده سرطان مثانه مانند سیگار کشیدن بوده یا نه، سؤالاتی بپرسد. بعضی مواقع ممکن است پزشک درخواست انجام آزمایش ادرار کند تا از نظر وجود خون، باکتری و یا سلول‌های غیرطبیعی مورد بررسی آزمایشگاهی قرار گیرد. ممکن است پزشک معاینه بالینی رکتوم و یا واژن را نیز بعمل آورد، زیرا در برخی موارد، سرطان مثانه توده مشخصی را ایجاد می‌کند که روی این اندام‌ها فشار می‌آورد. اگر پزشک مشکوک به وجود سرطان مثانه شود، برای انجام آزمایش‌های تکمیلی، بیمار را به بیمارستان ارجاع می‌دهد.

آزمایش‌های متعددی برای تشخیص سرطان مثانه وجود دارند که مورد درخواست پزشکان قرار می‌گیرند و شامل این موارد هستند:
آزمایش‌های ادرار

نمونه‌برداری از ادرار می‌تواند‌ برای بررسی وجود هر‌گونه مورد عفونی یا اثبات وجود سلول‌های غیر‌طبیعی درخواست شود. تست بررسی سلول‌های غیرطبیعی، آزمایش سیتولوژی ادرار نامیده می‌شود. نتایج حاصل از سیتولوژی ادرار، صد در صد قابل اطمینان نیست. گاهی اوقات وجود سلول‌های غیرطبیعی گزارش می‌شود در‌حالیکه سرطانی وجود ندارد (نتیجه مثبت کاذب)، گاهی نیز ممکن است علی‌رغم وجود سرطان، تست قادر به تشخیص سلول‌های غیرطبیعی نباشد (نتیجه منفی کاذب)، بنابراین از سیتولوژی ادرار برای کمک به تشخیص سرطان مثانه استفاده می‌شود ولی باید توجه داشت که تشخیص قطعی را به ما نمی‌دهد.
سیستوسکوپی
در سیستوسکوپی از وسیله‌ای به نام سیستوسکوپ که متشکل از یک لوله نازک و دوربین و لامپی در انتهای آن می‌باشد، برای بررسی درون مثانه استفاده می‌شود. پروسه بررسی معمولاً پنج دقیقه بطول می‌انجامد. در زمان انجام سیستوسکوپی از ژل بیحس‌کننده‌ای استفاده می‌شود تا هم درد را تسکین دهد و هم به عبور لوله سیستوسکوپ از درون میزراه کمک کند.
بیوپسی
اگر حین سیستوسکوپی موارد غیرطبیعی در مثانه مشاهده گردد از بافت مثانه بیمار جهت بررسی‌های بعدی نمونه‌برداری می‌شود که به این کار بیوپسی می‌گویند. در بیوپسی غالباً از روشی به نام "رزکسیون ترانس‌اورترال تومور مثانه" (TURBT) تحت یک بیهوشی عمومی استفاده می‌شود.

درمان سرطان مثانه
در موارد سرطان مثانه غیرتهاجمی به عضلات، معمولاً امکان خارج کردن سلول‌های سرطانی به گونه‌ای که مابقی مثانه دست نخورده باقی بماند، وجود دارد. این کار با استفاده از یک روش جراحی، بنام "رزکسیون ترانس‌اورترال تومور مثانه" (TURBT) انجام می‌شود. این کار ممکن است متعاقب یک دوز شیمی‌درمانی داروئی که مستقیماً داخل مثانه تزریق می‌شود به منظور کاهش ریسک عود سرطان، انجام شود.
در مواردی که ریسک عود بیماری بیشتر است، نوعی دارو به نام "باسیلوس کالمت گرین" (BCG) برای کاهش ریسک عود سرطان داخل مثانه، ممکن است تزریق شود.
درمان "سرطان مثانه تهاجمی به عضلات"، شامل جراحی و خارج کردن مثانه با عملی موسوم به "سیستکتومی رادیکال" می‌باشد. وقتی که مثانه خارج شد، بیمار به راه دیگری برای جمع‌آوری ادرار نیاز پیدا خواهد کرد. روش‌های ممکن شامل ایجاد مجرایی در شکم تا ادرار بتواند از طریق آن به کیسه‌ی خارج از بدن جریان یابد و یا ایجاد مثانه‌ای در خارج از شکم هستند که هر یک از این روش‌ها می‌توانند همزمان با انجام عمل "سیستکتومی رادیکال" صورت پذیرند.

چنانچه امکان خارج کردن مثانه با عمل جراحی وجود نداشته باشد و یا اینکه اساساً عمل جراحی مناسب تشخیص داده نشود، ممکن است یک دوره پرتودرمانی و شیمی‌درمانی تجویز شود.
گاهی اوقات ممکن است شیمی‌درمانی به تنهایی قبل از عمل جراحی یا قبل از اینکه با پرتودرمانی توأم شود، مورداستفاده قرار گیرد. بعد از درمان همه انواع سرطان مثانه، بیمار نیاز دارد که برای بررسی علائم عود بیماری همواره تحت بررسی آزمایشگاهی باشد.