راهنمای آزمایش دیابت

1- قند خون ناشتا FBS (Fasting Blood Sugar)
از آنجائیکه قند خون بعد از خوردن غذا افزایش می یابد برای بررسی میزان قند ،مقادیر قند در وضعیت پایه تعیین میشود ،بنابراین این تست باید بصورت ناشتا انجام شود.
-قبل از انجام آزمایش باید حداقل 12 – 10 ساعت ناشتا باشید .
در طول مدت ناشتایی از مصرف دخانیات،جویدن آدامس و تمرین بدنی و ورزش پرهیز نمایید(این موارد ممکن است منجر به تحریک سیستم گوارش و عضلانی و تغییر در نتایج آزمایش شود)
بعد از نمونه گیری شما می توانید رژیم غذایی عادی و فعالیت روزانه خود را شروع کنید
تفسیر نتایج تست FBS
حداقل قند خون بین 65 تا 70 میلی‌گرم در دسی لیتر و حداکثر آن بین 100 تا 110 میلی‌گرم در دسی لیتر است. البته گاهی افزایش قند خون گذرا و بر اثر استفاده از مواد قندی در روز گذشته است و چندان نگران‌کننده نیست و توصیه می‌شود که آزمایش یکبار دیگر تکرار شود.
اگر قند خون افراد بالغ کمتر از 60 و یا بیشتر از 400 باشد بسیار نگران‌کننده است و ممکن است در کنار آن عدد ستاره یا علامتی زده شود. اگر قند خون نوزاد کمتر از 30 و بیشتر از 300 باشد نیز نگران‌کننده و خطرناک است.
2-قند خون دو ساعته :
آزمایش قند خون 2 ساعت پس از غذا ،‌آزمایش با ارزشی برای غربالگری تشخیص دیابت و همچنین در ارزیابی پاسخ به درمان و مانیتورینگ داروهای مصرفی در بیماران مبتلا به دیابت انجام میشود . در این تست پس از آزمایش خون ناشتا و خوردن صبحانه‌ معمولی، مجددا آزمایش تکرار می‌شود. در صورتی که بیمار مشکلی داشته باشد، طی 2 ساعت قندخون وی تنظیم نمی‌شود .لازم به ذکر است که مصرف داروهایی که بر نتیجه آزمایش اثر می گذارند باید بررسی شود .
قبل از آزمایش حداقل 12 – 10 ساعت ناشتا باشید و در طی ناشتایی از خوردن چای و قهوه پرهیز نمائید اما نوشیدن آب در حد لازم مانعی ندارد. (زمان ناشتایی نباید کمتر از 8 ساعت و بیشتر از 16 ساعت باشد) .
پس از این که نمونه خون برای اندازه گیری قند خون ناشتا از شما گرفته شد صبحانه معمولی که هر روز می خورید را میل نمائید.
بلافاصله پس از تمام شدن صبحانه ساعت را یادداشت کرده و طوری وقت را تنظیم نمائید که دقیقاً دو ساعت بعد از خونگیری اول در آزمایشگاه حضور داشته باشید تا از شما خون گرفته شود به هم خوردن زمان فوق یعنی کمتر از 2 ساعت یا بیشتر از دو ساعت سبب اشتباه در نتیجه آزمایشات خواهد شد.(حتی الامکان صبحانه را در آزمایشگاه صرف نموده و تا زمان انجام آزمایش در آزمایشگاه منتظر بمانید.)
قبل از انجام نمونه گیری و در حین 2 ساعت آمادگی ، از انجام ورزش سنگین و هرگونه فعالیت بدنی غیر معمول خودداری نمایید.
قبل از انجام آزمایش (در طی مدت ناشتایی شب قبل) و در حین 2 ساعت آمادگی اکیدا از مصرف دخانیات اجتناب نمائید زیرا باعث افزایش سطح گلوکز خون می گردد.
در طی 2 ساعت آمادگی از خوردن هر نوع خوردنی و آشامیدنی (آب در حد متعارف اشکالی ندارد) خود داری نمائید
روزی که قرار است آزمایش از شما به عمل آید به هیچ عنوان از قرصهای پایین آورنده قند خون استفاده ننمایید، در غیر اینصورت مسئولین نمونه گیری را مطلع سازید.
مصرف استامینوفن قبل از آزمایش ممکن است باعث افزایش کاذب قند خون شود ،‌بنابراین توصیه می شود که در صورت مصرف ،‌موضوع را به پزشک اطلاع دهید.
3- OGTTآزمایش تحمل گلوکز خوراکی (Oral Glucose Tolerance Test OGTT)
این آزمایش در موارد شک به بیماری دیابت و زمانی که گلوکز ناشتا کمتر از 140 میلی گرم در دسی لیتر بوده انجام می شود . این آزمایش اگرچه آزمایش حساسی است ولی کاملا ااختصاصی نیست بعبارت دیگر تحت تاثیر رژیم غذایی و بیماری ها و متغیر های مختلف قرار می گیرد . برای انجام این آزمایش ، دادن نمونه ادرار و بررسی ان از نظر وجود قند همراه با هر بار خونگیری توصیه می شود .
– بیماران عزیز این آزمایش کمی زمان بر است (3 تا 6 ساعت طول می کشد) و برای اینکه وقتتان تلف نشود، کتاب یا مجله ای با خود ببرید.
قبل از آزمایش حداقل 12 – 10 ساعت ناشتا باشید و در طی ناشتایی از خوردن چای و قهوه پرهیز نمائید اما نوشیدن آب در حد لازم مانعی ندارد. (زمان ناشتایی نباید کمتر از 8 ساعت و بیشتر از 16 ساعت باشد) .
از استعمال دخانیات و مصرف قهوه و الکل از 36 ساعت قبل از نمونه گیری خودداری کنید .
بهتر است بین ساعت 7 تا 9 صبح به آزمایشگاه مراجعه فرمائید.
از سه روز قبل از آزمایشاز رژیم غذایی پر کربوهیدرات استفاده کنید ( وعده های غذایی باید به گونه ای باشد که بدن شما مقدار 300-200 گرم مواد قندی دریافت کرده باشد)
(GCT)Glucose Challenge Test:
برای غربالگری بانوان مبتلا به دیابت شیرین در دوران بارداری ( حدود هفته 28-24حاملگی ) آزمایش GCT درخواست می شود . برای انجام این آزمایش دادن نمونه ادرار و بررسی آن از نظر وجود قند همراه با هر بار خونگیری نوصیه می شود .
5- انجام تست HbA1C :
هموگلوبین HbA1C تستی است که میزان هموگلوبین گلیکوزیله را بررسی مینماید و یکی از بهترین مارکرها برای بررسی و کنترل وضعیت قند خون افراد دیابتی در چند ماه گذشته می باشد، هر چقدر میزان قند خون در طول 3-2 ماه گذشته بالاتر از مقدار طبیعی باشد، درصد HbA1C نیز بیشتر خواهد بود. به عنوان مثال مقدار هHbA1C بین 6، 7و 8 درصد به ترتیب بیانگر قند خون 120mg/dlو 150mg/dlو 180mg/dl طی 3-2 ماه گذشته است.
این تست در افراد دیابتی 3-4 مرتبه در سال انجام میگیرد. بنابر پیشنهاد انجمن دیابت آمریکا (ADA) در سال 2010 می توان از تست اندازه گیری سطح HbA1c علاوه بر کنترل وضعیت بیماران دیابتی به منظور غربال و تشخیص دیابت در افراد در کنار تست قند خون ناشتا (FBS) و تست تحمل گلوکز خوراکی (OGTT) استفاده نمود.
تفسیر نتایج: در افراد دیابتی مقدار هموگلوبین A1c زیر 7% نشاندهنده وضعیت مطلوب بیمار و کنترل مناسب بیماری می باشد، در حالیکه مقادیر بالای 7% می تواند ریسک ابتلا به عوارض بیماری دیابت را افزایش دهد.