نئوپلاستيك تحت شيمي‌درماني سيتوتوكسيك قرار مي‌گيرند و يا افراد ديگري كه در آنها پيوند سلول‌هاي بنيادي مغز استخوان انجام گرفته است و يا برخي ديگر كه پيوند عضو گرفته و بالاخره افرادي كه به سندرم ايدز دچار شده‌اند. نكته قابل توجه اين است كه به موازات جمعيت رو به افزايش گروه‌هاي فوق‌الذكر موارد فزاينده‌اي از آسپرجيلوزيس مهاجم گزارش مي‌شوند. همچنين ساير قارچ‌هاي رشته‌اي نظير فوزاريوم، زيگوميست‌ها و سودوآلشريا بويدي‌اي نيز گزارش‌هاي رو به فزوني را بويژه در بيماراني كه داراي نقائص كمي يا كيفي در عملكرد نوتروفيل‌هايشان هستند به خود اختصاص داده‌اند. ميكوزهاي اندميك از قبيل هيستوپلاسما كپسولاتوم واريته كپسولاتوم، كوكسيديوئيدس ايميتيس و پنيسيليوم مارنفئي نيز در ميزبانان ايمونوكامپرومايزد و در نواحي جغرافيائي مورد انتظار در حال افزايش مي‌باشند.
انواع معمولي و تازه نمايان شده پاتوژن‌هاي قارچي كه موجب ميكوزهاي تنفسي مي‌شوند:
1 – قارچ‌هاي فرصت طلب
كپك‌هاي شفاف:
گونه‌هاي آسپرجيلوس – فوزاريوم – زيگوميست‌ها
كپك‌هاي ديماتياسئوس:
سودوآلشريا بويدي‌اي - سدوسپوريوم اينفلاتوم - بايپولاريس اسپيسيفرا
مخمرها:
كريپتوكوكوس نئوفرمنس – گونه‌هاي كانديدا - تريكوسپورون بيژلي
2 – قارچ‌هاي ديمورفيك پاتوژن
هيستوپلاسما كپسولاتوم – كوكسيديوئيديس ايميتيس – بلاستومايسس درماتيتيديس – پنيسيليوم مارنفئي – اسپوروتريكس شنكئي
آزمایش دیابت|آزمایش اعتیاد|آزمایش شیشه|آزمایش تشخیص شیشه|آزمایش قند خون|آزمایش ایدز|آزمایشگاه شبانه روزی|آزمایشگاه دارای جای پارک|آزمایشگاه در ایام تعطیل|آزمایشگاه با جوابدهی آنلاین
طبقه‌بندي آسپرجيلوزيس مجاري تنفسي
آسپرجيلوزيس پولمونري را مي‌توان به انواع آلرژيك، ساپروفيتيك و تهاجمي طبقه‌بندي كرد. بيماري‌هاي آلرژيكي ايجاد شده توسط آسپرجيلوس را در صورت درگير شدن آلوئل‌ها بنام آلوئليت آلرژيك اكسترينزيك مي‌نامند و در صورت درگيري راه‌هاي هوائي آسم اكسترينزيك و آسپرجيلوزيس برونكوپولمونري آلرژيك را خواهيم داشت و بالاخره حالت ديگري كه در صورت درگيري سينوس‌هاي اطراف بيني پديد مي‌آيد سينوزيت آلرژيك آسپرجيلوسي مي‌باشد. آسپرجيلوما حالت ديگري است كه در آن آسپرجيلوس طي فرآيندهاي ساپروفيتيك ريه‌ها را درگير مي‌كند. آسپرجيلوما در حفره‌هاي ريوي بيماراني كه مبتلا به توبركلوزيس، ساركوئيدوز، برونشيكتازيس، پنموسيستوزيس و فيبروزكيستيك هستند ديده مي‌شود. آسپرجيلوزيس مهاجم اغلب بصورت عفونت بيمارستاني مجاري تنفسي در بيماران ايمونوكامپرومايزد نشان داده مي‌شود و بصورت برونكوپنموني يا سينوزيت تهاجمي گسترش مي‌يابد. آسپرجيلوزيس پولمونري مهاجم ممكن است عوارضي مثل خونريزي از ريه‌ها، هموپتيزي، تهاجم به ساختمان‌هاي مجاور و نزديك يا انتشار به اعضاء خارج از قفسه سينه را بدنبال داشته باشد. حالت‌هاي مختلف بيماري آسپرجيلوزيس ريوي هميشه به روشني و وضوح كامل قابل شرح و توصيف نيستند؛ بعنوان مثال آسپرجيلوماي پولمونري ساپروفيتيك يك حفره ساركوئيدي در هنگامي كه بيمار به منظور كنترل ساركوئيدوز تحت درمان با كورتيكوستروئيدها قرار مي‌گيرد مي‌تواند بصورت مهاجم درآيد.
تظاهرات كلينيكي و تشخيص آسپرجيلوزيس مجاري تنفسي
شناسائي آسپرجيلوزيس مجاري تنفسي نيازمند يكپارچه سازي و تلفيق ماهرانه داده‌هائي است كه از ارزيابي باليني، يافته‌هاي راديولوژيك و آزمايشات ميكروبيولوژي بدست آمده باشد. در اينصورت تشخيص زودرس فرم‌هاي تهاجمي، آلرژيك و ساپروفيتيك آسپرجيلوزيس تسهيل شده و شروع به موقع عمليات درماني را موجب مي‌گردد.
آسپرجيلوزيس آلرژيك
آلوئليت آلرژيك اكسترينزيك مربوط به آسپرجيلوس در كارگران غيرآتوپيك بدنبال مواجهه‌هاي مكرر با آنتي‌ژن آسپرجيلوس كه در علوفه و غلات كپك زده وجود دارد واقع مي‌شود و عبارت ريه كشاورز “Farmer’s lung” يا “malt-worker’s lung” مربوط به اين حالات است. علائم بيمار شامل سرفه، ديس‌پنه، تب، حالت چايمان و ميالژي در طول 8 ساعت بعد از مواجهه است. در اين بيماران بعد از تعطيلات پايان هفته كه كارگران از كار دور بوده‌اند علائم آرام شده و فرو مي‌نشيند و هنگام بازگشت به محيط كار، بازگشت مجدد علائم وجود دارد. راديوگرافي‌هاي ريه ارتشاح اينترستيشيال را نشان مي‌دهد. مواجهه‌هاي مكرر مي‌تواند به فيبروز ريوي سخت درمان منجر شود.
فرآيند آسپرجيلوزيس برونكوپولمونري آلرژيك (ABPA) شامل پاسخ آلرژيكي به هايفي آسپرجيلوس بدون تهاجم مستقيم بافتي بوسيله ارگانيسم است. تصور مي‌شود كه برونكوسپاسم با واسطه ازدياد حساسيت فوري IgE (واكنش نوع اول) ايجاد مي‌شود در حالي‌كه التهاب برونشيال و پري برونشيال در ABPA به نظر مي‌رسد كه بوسيله تشكيل كمپلكس ايمني (واكنش نوع سوم) القاء مي‌گردد. ABPA اغلب اوقات در بچه‌ها، بالغين و بزرگسالان جوان با آسم و ارتشاح پولمونري بدون علت زودگذر و ناپايدار ديده مي‌شود. بيماران مبتلا به ABPA ممكن است خروج تكه‌هاي موكوس قهوه‌اي رنگ در خلط خود را گزارش كنند. اين ترشحات خارج شده همراه خلط محتوي سلول‌هاي التهابي از قبيل ائوزينوفيل‌ها و هايفي‌هاي منشعب داراي ديواره عرضي آسپرجيلوس مي‌باشند. سينوزيت آلرژيك آسپرجيلوسي در بيماران آتوپيك با تاريخچه اي از پوليپهاي بيني ديده مي‌شود. بندرت آسپرجيلوزيس تهاجمي سينوس مي‌تواند در ميزبانان سالم ديده شود. بيماران مبتلا به سينوزيت آلرژيك آسپرجيلوسي در اغلب حالات داراي احتقان بيني و موكوس سخت مي‌باشند. در ماده موكوئيدي آسپرجيلوس و سلول‌هاي ائوزينوفيل فراوان يافت مي‌شوند.
طبقه‌بندي آسپرجيلوزيس مجاري تنفسي
آلرژيك
آلوئليت آلرژيك اكسترينزيك
آسم اكسترينزيك
آسپرجيلوزيس برونكوپولمونري آلرژيك
سينوزيت آسپرجيلوسي آلرژيك
ساپروفيتيك
آسپرجيلوماي پولمونري
تهاجمي
برونكوپنوموني
تراكئوبرونشيت نكروز دهنده
سينوزيت تهاجمي
آسپرجيلوزيس مزمن نكروز دهنده
توسعه موضعي به ساختمان‌هاي داخل قفسه سينه
آسپرجيلوزيس منتشره
آسپرجیلوزیس ساپروفیتیک
آسپرجیلوزیس ساپروفیتیک مجاری تنفسی بطور معمول در حفره‌های از قبل ایجاد شده و در برونش‌هاي گشاد شده گسترش می‌يابد، مانند آنچه که در توبرکلوزیس یا سارکوئیدوز حفره‌دار اتفاق می‌افتد. مجاری هوائی در بچه‌های مبتلا به فیبروز کیستیک و یا برونشیکتازیس نیز ممکن است گرفتار این حالت (آسپرجیلوزیس ساپروفیتیک) شود. بیماران مبتلا به فرم پیشرفته عفونت HIV و سابقه قبلی ابتلا به پنمونی پنموسیستیس کارینی نیز در معرض خطر هستند. گرفتاری ساپروفیتیک مجاری تنفسی موجب پیدا شدن توده‌ای از هایفی در میان ماتریکس پروتئینی مانند می‌شود که تشکیل توپ قارچی را می‌دهد که بعنوان آسپرجیلوما مفهوم شناخته شده‌ای است.
تصاوير راديوگرافي حفره‌هاي محتوي توپ قارچي را نشان مي‌دهد.
منظره ماكروسكپي از حفره محتوي توپ قارچي
منظره هيستوپاتولوژي از توپ قارچي با رنگ‌آميزي هماتوكسيلن-ائوزين
آسپرجیلوس نیجر که اغلب اوقات عامل مسبب است ممکن است مقادیر فراوانی اسیداگسالیک به داخل توپ قارچی و یا حفره اطراف آن تولید کند. در واقع کریستال‌های اگسالات کلسیم ممکن است علامتی از عفونت با آسپرجیلوس نیجر باشد. خونریزی موضعی بعلت اروزیون ناشی از توپ قارچی در دیواره حفره یا بعلت وجود بیماری زمینه‌ای حفره‌داری مانند سارکوئیدوز ایجاد شود. آسپرجیلومای مجاری تنفسی در اغلب اوقات یک فرآیند پوشیده و مخفی کلینیکی است تا زمانی که بیمار از هموپتیزی شکایت کند. همچنین آسپرجیلوما ممکن است در طی پیگیری روتین بیماران دارای توبرکلوز و یا سارکوئیدوز حفره‌دار کشف و پیدا شود. شکل و نمای رادیولوژیک ناحیه چگال کاملا گرد داخل یک حفره که تا حدودی بوسیله هاله هلالی شکل شفاف (رادیولوسنت) وجه مشخصه آسپرجیلوما می‌باشد. هرچند که قارچ‌های رشته‌ای غیر از آسپرجیلوس از قبیل سودوآلشریا بویدی‌ای و زیگومیست‌ها نیز می‌توانند توپ‌های قارچی داخل حفره‌ای ایجاد نموده و منظره آسپرجیلوما را شبیه‌سازی کنند.
دكتر محمد قهري
