تومورمارکر
مواد بیوشیمیایی با بدخیمی تومور در ارتباط می باشند و قابل اندازه‌گیری هم هستند. این مواد به واسطه سلول های تومور یا به واسطه خود بدن در پاسخ به سلول‌های تومور تولید می‌شوند. در حقیقت تومورمارکر ماده ای است که در خون، ادرار و یا در برخی از بافت های بدن وجود دارد که وقتی فرد به بیماری سرطان مبتلا می شود می‌تواند زیاد شود. هر چند افزایش مقدارسطح تومورمارکرهای متفاوت می‌تواند نشان‌دهنده سرطان باشد با این حال برخی از آن ها در شرایط غیر سرطانی هم مشاهده می شوند.
تومور مارکرها انواع مختلفی دارند. برخی فقط در یک نوع از سرطان قابل مشاهده هستند و گروهی دیگر هم ممکن است در انواع متفاوتی از سرطان ها پیدا شوند. افزایش مقدار تومور مارکرها به تنهایی در تشخیص سرطان کافی نمی باشد بلکه همراهی آن ها با انجام دادن اعمال تخصصی مانند ماموگرافی٫ سونوگرافی٫ سی‌تی‌اسکن می‌توانند یک آزمایش تشخیصی حساب شود. هر چند که آزمایش تشخیصی تعیین کننده باید با روش های نمونه برداری و یا بیوپسی انجام شود. با این حال از تومورمارکرها می توان به جهت غربالگری و تشخیص زود سرطان، تعیین مقدار پیشرفت، نظارت بر نحوه درمان و یا تشخیص بازگشت مجدد سرطان استفاده شود.
CEA در انجام آزمایش خون چیست؟
برای پاسخ به این سوال مهم است که اطلاعاتی در مورد آن بدانید. آزمایش CEA به جهت شناخت و کنترل بیماری سرطان انجام می شود. افزایش CEA می‌تواند دلیل های مختلفی داشته باشد. التهاب کولیت، التهاب لوزالمعده، سرطان کبدی، سرطان معده، سرطان سینه، سرطان ریه، سرطان لوزالمعده، سیگار کشیدن و سیروز کبدی از دلایل شایع افزایش یافتن cea در آزمایش خون به حساب می آیند.
CEA، تومورمارکری است که قبل از تولد در دستگاه گوارشی جنین هم تولید می‌شود و به بالاترین مقدار می رسد، اما سریعا بعد از تولد روند کاهشی پیدا می‌کند. هرچه نوزاد شخص بزرگتر می شود سطح این تومورمارکر هم کم می شود، با این تعریف افزایش CEA می‌تواند نشان مبتلا شدن به سرطان، رشد بیماری و متاستاز مجدد سرطان باشد. البته این تومورمارکر در افراد سیگاری هم مقدار افزایشی و بحرانی را نشان خواهد داد. در هر صورت این آزمایش برای تشخیص دادن، کنترل کردن روند درمان و اطلاع از متاستاز انواع سرطان کاربر دارد.
CEA بالا در همه حال نشانه سرطان نخواهد بود؛ گاهی وقت ها خونریزی شدید، عفونت های پوستی، خون مردگی هایی در زیر پوست و احساس غش هم می‌توانند از دلایل افزایش سطح CEA باشند.
بررسی آزمایش خون CEA
آنتی ژن CEA یا Carcinoembryonic پروتئینی است که به اندازه طبیعی در بافت های گوارشی جنینی که در داخل رحم مادر است هم تولید می شود، در نتیجه تا هنگامی که جنین در داخل رحم مادر است وجود این آنتی ژن خطری برای او نخواهد داشت. زمانی که کودک متولد شد، سطح CEA قابل اندازه گیری نیست.
در حالت طبیعی هرچقدر سن افراد زیاد شود سطح CEA هم باید کم شود. اما مشخص شده که کسانی که به سرطان روده بزرگ و سرطان کارسینوماها (سرطان کیسه صفرا، سرطان کبد، سرطان لوزالمعده و سینه) مبتلا هستند این آنتی ژن را در خون خود دارند. البته این تومورمارکر در آزمایش های افراد مبتلا به کولیت اولسراتیو، دیورتیکولیت و سیروز کبدی هم قابل مشاهده است. با استفاده کردن از اندازه‌گیری های سطح این آنتی ژن می‌توان قبل از پیشرفت زیاد بیماری از وجود داشتن سرطان هایی مثل سرطان سینه آگاه شد. البته با کمک آزمایش CEA و بررسی کردن و تفسیر دقیق آن توسط پزشک متخصص بر مراحل درمان بیماری و کنترل کردن وضعیت آن هم تسلط و اطلاعات بیشتری پیدا کند.
این آزمایش هم در قبل و هم در بعد درمان انجام می شود و پزشک نتیجه دو تا آزمایش را با هم مقایسه می کند. چنانچه بعد از انجام درمان هم این تومورمارکر در آزمایش مشاهده شود، به این معنی است که سرطان برگشته و درمان نتیجه ای در پی نداشت.
در حقیقت مهم ترین کاربردی که این تومورمارکر برای متخصصین و بیماران مبتلا به سرطان خواهد داشت این است که خیلی زود عود و پیشرفت سرطان را تشخیص دهند و از متاستاز بیشتر سرطان جلوگیری نمایند.
آزمایش CEA چه وقتی برای بیماران تجویز می شود؟
CEA نوعی از آنتی ژن گلیکوپروتئینی می باشد. بررسی کردن سطح این آنتی ژن هنگامی در آزمایش خون برای فرد درخواست می‌شود که فرد مشکوک به سرطان است یا روند درمان بیماری او در کنترل قرار گرفته است. این آزمایش معمولا هنگامی توسط پزشک درخواست می شود که بیمار مبتلا به سرطان کولون است و علائمی که در ادامه گفته می شود در بیمار دیده شد:
کم شدن وزن بدون هیچ دلیل
حس ضعف جسمانی
احساس خستگی داشتن با وجود استراحت به اندازه کافی
مشاهده شدن خون در مدفوع فرد
احساس گرفتگی، نفخ و درد داشتن در قسمت های شکمی
تغییر کردن رنگ و ظاهر مدفوع فرد
کنترل در روند درمان بیماری سرطان
تست cea اندازه گیری کردن مقدار آنتی ژن کارسینوامبریونیک است. Cea به صورت طبیعی و نرمال مقدار آن باید کمتر از ۵ ng/mL باشد و در غیر این صورت مقدار آن بحرانی خواهد بود.
چرا از آزمایش های نشانگر تومور استفاده می شود؟
در کنار دیگر آزمایش ها، آزمایش های نشانگر تومور به پزشکان در تشخیص دادن سرطان و توصیه یک برنامه درمانی برای شخص می تواند کمک کننده باشد. دلایل، وقت و تعداد دفعه های انجام دادن این آزمایشات از شخصی به شخص دیگر متفاوت است. از این آزمایش ها برای کمک به غربالگری انواع خاصی از سرطان در کسانی با خطر بالای بیماری پس از بروز علائم و نشانه ها خیلی کم استفاده می شود؛ اما پزشکان بیشتر از آزمایش های نشانگر تومور برای موارد که در زیر گفته می شود استفاده می‌کنند:
پزشک تصمیم بگیرد که کدام درمان یا ترکیبی از درمان ها برای نوع خاصی از سرطان بهترین نتیجه را می دهد
مطلع شود که یک درمان به چه میزان مفید است
شانس بهبود یافتن فرد را پیش بینی نماید
پیش بینی کند که احتمال بازگشت سرطان بعد از درمان چقدر خواهد بود و وقتی بیماری مجددا بازگشت آن را پیدا کند
آیا انواع متفاوتی از تومور مارکرها وجود دارند؟
انواع متفاوتی از نشانگرهای تومور برای انواع مختلف از سرطان ها وجود دارند. بعضی از نشانگرهای تومور فقط با 1 نوع سرطان در ارتباط هستند. دیگر نشانگرهای تومور با بیشتر از 1 سرطان ارتباط دارند. با این شرایط، خیلی از سرطان ها هیچ کدام از نشانگر تومور شناخته شده را ندارند، به همین دلیل انجام آزمایش نشانگر تومور ممکن است گزینه ای خوبی برای آن ها نباشد.
محدودیت های آزمایش تومور مارکر چیست؟
آزمایش های نشانگر تومور می‌توانند اطلاعات مفید زیادی را ارائه کنند، اما بی‌خطر هم نیستند. تنها به این خاطر که یک شخص نشانگرهای تومور دارد، همیشه به این معنی نخواهد بود که سرطان وجود دارد یا مجددا عود کرده است. شرایطی غیر از سرطان هم جود دارند که می توانند مقدار سطح نشانگر تومور را زیاد کند. دیگر محدودیت ها شامل:
تومور مارکرها این قابلیت را دارند که در طول زمان سطح آن ها بالا و پایین بروند و اندازه گیری آنها را دشوار می کند.
سطح تومورساز ممکن است تا وقتی که سرطان پیشرفته نکرده است، زیاد نشود.
بعضی از سرطان ها نشانگرهای توموری را که با آزمایش های الان یافت می شوند، نمی سازند.
آزمایش های نشانگر تومور به چه صورت انجام می شود؟
3 روش وجود دارد که پزشک می تواند نشانگرهای تومور را در افراد آزمایش نماید:
آزمایش خون
آزمایش ادرار
بیوپسی
نمونه ای از خون یا ادرار افراد برای انجام تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه فرستاده می شود. اگر با روش بیوپسی انجام شود، پزشک شما مقدار کمی از بافت را که به واسطه پاتولوژیست در زیر میکروسکوپ بررسی خواهد شد، برمی دارد. گاهی ممکن است لازم باشد آزمایش های نشانگر تومور خود را مجددا تکرار نماید، به این دلیل که سطوح نشانگر تومور شما می تواند در طی گذشت زمان تغییر کند. ما مراجعه به آزمایشگاه تخصصی آزمایشگاه بیمارستان رسالت را به شما پیشنهاد می کنیم. آزمایشگاه بیمارستان رسالت از کادری مجرب و تجهیزات پیشرفته برخوردار است برای اطلاعات بیشتر با ما تماس بگیرید.
مقالات بیشتر:
