تفسیر آزمایش تیروئید|آزمایشگاه بیمارستان رسالت

تفسیر آزمایش تیروئید

آزمایش خون تیروئید بخش مهمی از تشخیص و درمان اختلالات تیروئید است. برخی از نتایج آزمایش می‌تواند گیج‌کننده باشد، برای مثال، چرا سطح TSH بالا به معنای فعالیت کم تیروئید است؟

این مقاله به آزمایش‌های مختلف خون برای اختلالات تیروئید و اعدادی می‌پردازد که ممکن است در نتایج خود مشاهده کنید. همچنین توضیح می دهد که چرا برخی از پزشکان  تست های تیروئید خاصی را ترجیح می دهند در حالی که برخی دیگر انتخاب های متفاوتی دارند.

عملکرد تیروئید

غده تیروئید شما در جلوی گلوی شما قرار دارد. این غده مسئول بسیاری از عملکردهای مهم بدن است، مانند:

متابولیسم (تجزیه غذا برای تولید  انرژی)

عملکرد قلب

عملکرد عضلانی

گوارش

نگهداری استخوان

وقتی عملکرد تیروئید شما کم است، این فرآیندها کند می شوند. ممکن است وزن افزایش یابد، احساس تنبلی و خستگی کنید، وزخم ها  دیر التیام پیدا کنید

عملکرد بیش از حد تیروئید این فرآیندها را سرعت می بخشد. می تواند سبب کاهش وزن ناخواسته، بی قراری و افزایش ضربان قلب باشد.

بیماری تیرویید

با مقایسه نتایج آزمایش‌های مختلف تیروئید، یک پزشک می‌تواند بگوید که آیا این موارد را دارید یا خیر:

کم کاری تیروئید (کم کاری تیروئید)

تیروئیدیت هاشیموتو (کم کاری تیروئید خود ایمنی)

پرکاری تیروئید (عملکرد بیش از حد تیروئید)

بیماری گریوز (پرکاری تیروئید خود ایمنی)

در بیماری خودایمنی تیروئید، سیستم ایمنی بدن شما به اشتباه به بافت‌های سالم حمله می‌کند و گویی یک ویروس یا باکتری هستند.

انواع تست های عملکرد تیروئید

هدف از آزمایش خون تیروئید، اندازه‌گیری عملکرد غده تیروئید است. این کار با بررسی هورمون ها و سایر مواد تولید شده توسط غده تیروئید و اندام هایی که عملکرد تیروئید را کنترل می کنند انجام می شود.

یک آزمایش اطلاعات مفیدی در مورد سلامت تیروئید شما ارائه می دهد، اما معمولاً بیش از یک آزمایش لازم است د تا یک تصویر کامل بدست آورید.

هورمون محرک تیروئید

هورمون محرک تیروئید (TSH) به عنوان یک پیام رسان به غده تیروئید عمل می کندو  از غده هیپوفیز می آید نه خود تیروئید.

 

اتفاقی که می افتد این است:

بدن شما به طور مداوم سطح هورمون تیروئید را اندازه گیری می کند.

اگر سطوح پایین باشد، به هیپوفیز شما می گوید که TSH را آزاد کند.

TSH به تیروئید می گوید که تولید هورمون را افزایش دهد.

یا:

اگر سطوح بالا باشد، به هیپوفیز می‌گوید که TSH کمتری ترشح کند.

این به تیروئید سیگنال می دهد که تولید هورمون را کاهش دهد.

هورمون های تیروئید تری یدوتیرونین (T3) و تیروکسین (T4) نامیده می شوند.

 

تری یدوتیرونین T3

T3 هورمون فعال تیروئید است. این  هورمون  به سلول‌های شما می‌گوید که در کنار بسیاری از عملکردهای دیگر، انرژی بیشتری تولید کنند. تیروئید مقداری از ان را ایجاد می کند و بقیه در بافت های دیگر ایجاد می شود.

بسیاری از T3 در بدن در هر زمان معین به پروتئین‌ها متصل می‌شوند که باعث می‌شود فوراً توسط بدن شما قابل استفاده نباشد.

آزمایش خون می تواند T3 را به سه روش مختلف اندازه گیری کند:

TOTAL  T3: مقدار کل تری یدوتیرونین در خون، متصل به پروتئین یا غیر متصل شده است.

 FREE T3 یا آزاد: به پروتئین متصل نیست و توسط بافت‌های شما قابل استفاده است.

Reverse T3 یا معکوس: شکل غیرفعال T3 که به گیرنده‌های تیروئید متصل می‌شود اما نمی‌تواند آنها را فعال کند.

هنگامی که T3 معکوس گیرنده های تیروئید را اشغال می کند، از انجام T3 آزاد جلوگیری می کند. که می تواند منجر به علائم کم کاری تیروئید شود. این معمولاً تنها زمانی اتفاق می‌افتد که بدن به دلیل بیماری شدید یا گرسنگی سعی در ذخیره انرژی دارد.

تیروکسین

T4 درواقع همانند یک هورمون "ذخیره" ایفای نقش می کند. ابتدا بشکل غیر فعال است، سپس بدن شما آن را در زمان و مکان مورد نیاز به T3 تبدیل می کند.

تبدیل شدن، از طریق فرآیندی به نام monodeiodination انجام می شود. یعنی یک اتم ید را از دست می‌دهد تا به T3 تبدیل شود. تست T4 دو مقدار کلیدی را اندازه گیری می کند:

: total t4 مقدار کل تیروکسین موجود در خون.

 این شامل T4 است که با پروتئین پیوند خورده است و T4 که پیوندی ندارد  می شود. این تفاوت بر توانایی آن برای ورود به بافت ها تأثیر می گذارد.

Free t4 این نوع به پروتئین متصل نیست، بنابراین توسط بافت‌های شما قابل استفاده است.

تیروگلوبولین (Tg)

تیروگلوبولین (Tg) پروتئینی است که توسط غده تیروئید ساخته می شود. این بیشتر به عنوان یک نشانگر تومور برای کمک به هدایت درمان سرطان تیروئید اندازه گیری می شود.

درمان اغلب شامل تیروئیدکتومی (برداشتن تیروئید با جراحی) یا درمان رادیواکتیو (RAI) برای از بین بردن غده است. سطح Tg بالا نشانه ای از وجود سلول های سرطانی پس از این درمان ها است.

با مقایسه مقادیر پایه با نتایج بعدی، آزمایش Tg می تواند به پزشک بگوید که آیا درمان های سرطان کارآمد هستند یا خیر. همچنین به آنها می گوید که آیا سرطان در حال بهبود است یا خیر.

آنتی بادی های تیروئید

برخی از اختلالات تیروئید ناشی از بیماری های خود ایمنی است. در این بیماری ها، سیستم ایمنی به اشتباه سلول های تیروئید طبیعی را هدف قرار داده و به آنها حمله می کند. سه آنتی بادی رایج با بیماری خودایمنی تیروئید مرتبط هستند:

آنتی بادی های پراکسیداز تیروئید (TPOAb): در 95 درصد افراد مبتلا به هاشیموتو و حدود 70 درصد از افراد مبتلا به بیماری گریوز شناسایی می شود. TPOAb بالا نیز در تیروئیدیت پس از زایمان دیده می شود.

آنتی بادی های گیرنده هورمون محرک تیروئید (TRAb): در 90 درصد موارد بیماری گریوز یافت می شود، اما فقط در10 درصد موارد هاشیموتو دیده می شود.

آنتی بادی های تیروگلوبولین (TgAb): بدن شما در پاسخ به حضور تیروگلوبولین  آنرا تولید می کند. از هر چهار نفر مبتلا به سرطان تیروئید، یک نفر TgAb بالا خواهد داشت. همچنین در 80٪ از افراد مبتلا به هاشیموتو و بین 50٪ تا 70٪ از مبتلایان به بیماری گریوز شناسایی شده است.

پروتئین های متصل شونده به تیروئید:

آزمایش سطح خون پروتئین هایی که به T3 و T4 متصل می شوند می تواند به پزشکان کمک کند تا مشکلات تیروئید را در افرادی که غدد آنها هنوز به طور طبیعی کار می کنند درک کنند. سه آزمایش رایج عبارتند از:

 

Thyroid binding globulin (TBG):سطح پروتئینی را که هورمون های تیروئید را در خون حمل می کند اندازه گیری می کند.

T3 resin uptake (T3RU):درصد TBG را در یک نمونه خون می شمارد

T3 resin uptake (T3RU): این روش آزمایشی قدیمی‌تر با استفاده از T4 کل ضربدر T3RU برای بررسی عملکرد کم یا بیش از حد تیروئید است.

تفسیر نتایج

نتایج آزمون باید تفسیر شود تا به آنها معنی دهد. یکی از آزمایشاتی که مسلماً بیشترین بینش را در مورد عملکرد تیروئید شما می دهد، TSH است. در کنار نتایج آزمایش‌های T3 و T4 ، TSH حتی ممکن است علت مشکل تیروئید را نیز نشان دهد.

تفسیر نتایج  TSH:

مقادیر TSH خارج از محدوده "طبیعی" نشان می دهد که یک اختلال تیروئید در کار است. مقادیر در محدوده بالا یا پایین یا نزدیک به آن ممکن است نشان دهنده یک اختلال تحت بالینی بدون هیچ علامتی باشد

با توجه به دستورالعمل های انجمن متخصصان غدد بالینی آمریکا (AACE) و انجمن تیروئید آمریکا (ATA) مقادیر TSH به چه معناست:

4.7 تا 10 میلی واحد در لیتر (mU/L) = کم کاری تحت بالینی

10 mU/L یا بیشتر = کم کاری تیروئید

0.1 تا 0.5 mU/L = پرکاری تحت بالینی

0.1 mU/L و کمتر = پر کاری  تیروئید

مقایسه سطوح TSH بالا/پایین و T3/T4

با مقایسه TSH با مقادیر T4، پزشک شما ممکن است بتواند تصویر واضح‌تری از مشکل تیروئید ببیند.

TSH طبیعی+  T4 طبیعی = عملکرد طبیعی تیروئید

TSH پایین T4 + بالا = تیروئید پرکار

TSH بالا T4 + پایین = تیروئید کم کار

TSH پایین T4 + پایین = عملکرد کم تیروئید به دلیل مشکل دیگری مانند اختلال عملکرد غده هیپوفیز

نگاهی به TSH در کنار نتایج آزمایش T3 نیز می تواند به تشخیص کمک کند:

T3 پایین TSH + بالا = عملکرد کم تیروئید

T3 بالا + TSH پایین = تیروئید پرکار

 

تفاسیر دیگر

سایر آزمایشات تیروئید ممکن است بخشی از یک کار استاندارد تیروئید باشد یا در صورت نیاز مورد استفاده قرار گیرد. برخی اهداف خاصی دارند. بقیه برای اهداف غربالگری یا ارزیابی علل احتمالی استفاده می شوند.

آزمایش‌های RT3 می‌توانند به پیدا کردن مشکلات مربوط به کنترل تیروئید کمک کنند. برای مثال،

 افراد مبتلا به سندرمeuthyroid sick syndrome (ESS)، به دلیل بیماری غیرمرتبط با تیروئید، سطح هورمون تیروئید غیرطبیعی دارند.

تست‌های Tg می‌توانند نتایج طولانی‌مدت درمان را پیش‌بینی کنند. تحقیقات نشان داده است که تنها 4 درصد از افرادی که سطح Tg کمتر از 1 دارند، بعد از پنج سال عود خواهند کرد.

 اگر TSH بالا و T4 پایین باشد، آزمایش‌های TPOAb می‌توانند به تأیید بیماری هاشیموتو کمک کنند.

تست‌های TRAb به تشخیص بیماری گریوز کمک می‌کند، تشخیص گواتر چند ندولار سمی را تأیید می‌کند، یا در اواخر بارداری، خطر ابتلای نوزاد به بیماری گریوز یا تیروئید پرکار را بررسی می‌کند.

تست‌های TgAb به تشخیص بیماری خودایمنی کمک می‌کنند یا به شفاف‌سازی نتایج آزمایش‌های درمان پس از سرطان کمک می‌کنند. این به این دلیل است که TgAb گاهی اوقات با خواندن Tg تداخل می کند.

 

سخن پایانی:

امروزه بسیاری از آزمایش‌های خون تیروئید، از جمله آزمایش‌های هورمون‌های تیروئید، هورمون محرک تیروئید، آنتی‌بادی‌های تیروئید و نشانگرهای سرطان تیروئید در دسترس هستند. نتایج ترکیبی آنها می تواند تصویر کاملی از عملکرد تیروئید شما ترسیم کند.نتایج آزمایش بر اساس یک استاندارد مشترک برای هر آزمایش تفسیر می شود که همه آنها به روش های مختلف به عملکرد تیروئید نگاه می کنند. آنها می توانند برای تشخیص یا نظارت بر میزان مؤثر بودن درمان های شما استفاده شوند.

 

مطالب مرتبط :

تشخیص تیروئید | آزمایش تیروئید در بارداری

بهترین زمان انجام آزمایش تیروئید | عوارض تیروئید کم کار